Zorunlu sigorta, kanun veya ilgili mevzuatla belirlenen durumlarda, kişilerin veya kurumların yaptırmakla yükümlü olduğu, sigorta konusu rizikonun gerçekleşmesi halinde üçüncü kişilere ya da sigortalıya yönelik belirli zararların karşılanmasını amaçlayan, yaptırılması yasal zorunluluk teşkil eden sigorta türüdür.
İçindekiler
Zorunlu Sigorta Çeşitleri Nelerdir?
Zorunlu Trafik Sigortası (Karayolu Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası) – ZMSS
- Tüm motorlu araçlar için zorunludur. (50 cc motorlular için)
- Bir kazada karşı tarafa verilen zararları karşılar (ölüm, yaralanma, maddi zarar).
- Kendi aracınızın zararını kapsamaz.
Zorunlu Karayolu Taşımacılık Mali Sorumluluk Sigortası
- Şehirlerarası veya şehir içi yolcu taşımacılığı yapan araçlar için zorunludur (otobüs, minibüs vb.).
- Kaza durumunda yolculara gelebilecek bedeni zararları teminat altına alır.
Tehlikeli Maddeler Zorunlu Sorumluluk Sigortası
- Tehlikeli madde taşıyan araçlar (örneğin akaryakıt tankerleri) için zorunludur.
- Kaza sonucu doğabilecek çevresel zararları ve üçüncü kişilere verilen zararları kapsar.
Zorunlu Koltuk Ferdi Kaza Sigortası
- Ticari araçlar (otobüs, minibüs, taksi vb.) için uygulanır.
- Sürücü ve yolcuların ölüm ya da sürekli sakatlık halleri için teminat sağlar.
Zorunlu Karayolu Taşıma Sigortası (CMR)
- Uluslararası taşımacılık yapan ticari araçlar için geçerlidir.
- Yük taşımacılığı yapan araçlarda taşınan malın zarar görmesi halinde uygulanır (CMR Konvansiyonu kapsamındaki sigorta).
Tavsiye İçerik: Trafik Kazalarında Kusur Oranının Tespiti
Zorunlu Sigorta Kapsamı Nedir?
2918 Sayılı Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası (ZMSS) Genel Şartları
A.3. SİGORTANIN KAPSAMI “Sigortacı, poliçede tanımlanan motorlu aracın işletilmesi sırasında, üçüncü şahısların ölümüne veya yaralanmasına veya bir şeyin zarara uğramasına sebebiyet vermiş olmasından dolayı, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununa göre sigortalıya düşen hukuki sorumluluk çerçevesinde bu Genel Şartlarda içeriği belirlenmiş tazminatlara ilişkin talepleri, kaza tarihi itibariyle geçerli zorunlu sigorta (Ek ibare:RG-4/12/2021-31679) teminat limitleri dahilinde karşılamakla yükümlüdür. Sigortanın kapsamı üçüncü şahısların, sigortalının Karayolları Trafik Kanunu çerçevesindeki sorumluluk riski kapsamında, sigortalıdan talep edebilecekleri tazminat talepleri ile sınırlıdır.”
ZMSS Neleri Kapsar?
ZMSS, sigortalının veya işletenin hukuki sorumluluğu kapsamında olmak üzere, aşağıda belirtilen zararları poliçede öngörülen teminat limitleri dahilinde karşılar:
1. Bedensel Zararlar:
Sigortalı aracın bir kazaya karışması sonucu üçüncü kişilerin uğradığı ölüm, yaralanma, veya sürekli sakatlık gibi şahsa bağlı zararların tazmini kapsam dâhilindedir.
Bu kapsamda, tedavi giderleri, geçici iş göremezlik tazminatı ve destekten yoksun kalma tazminatı gibi tazminatlar da sigorta teminatına dahildir.
2. Maddi Zararlar:
Sigortalı aracın neden olduğu trafik kazasında üçüncü kişilere ait araç, eşya, yapı ve benzeri maddi unsurlar üzerinde meydana gelen zararların karşılanması sigorta kapsamında yer alır.
3. Manevi Tazminat Talepleri (Sınırlı Şekilde):
Türk Borçlar Kanunu ve yargı kararları uyarınca, bedensel zararlarla bağlantılı olarak ileri sürülebilecek manevi tazminat talepleri, sigorta limitleri dahilinde teminat kapsamına alınabilmektedir. Poliçenin kontrol edilmesi gerekmektedir.
Kapsam Dışı Haller:
Sigorta teminatı, bazı durumları kapsam dışında bırakır. Bunların bazıları şu şekildedir:
- Sigortalı aracın işleteni veya sürücüsünün kendi zararları,
- Kasıtlı olarak meydana getirilen zararlar,
- Yarış, gösteri ya da benzeri riskli faaliyetler sırasında oluşan zararlar,
- Alkol veya uyuşturucu etkisi altında araç kullanımı sonucu meydana gelen zararlar (bazı hallerde rücu hakkı doğar).
Teminat Limiti ve Rücu Hakkı:
Sigorta şirketi, poliçede belirtilen limitler çerçevesinde tazminat ödemekle yükümlüdür. Ancak zarar gören kişiye ödeme yapıldıktan sonra, bazı durumlarda (örneğin ehliyetsizlik nedeniyle) sigorta şirketi işleten veya sürücüye rücu edebilir.
Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası, esasen üçüncü kişilerin zararlarının güvence altına alınmasını sağlamakta olup, hem sigorta ettirenin sorumluluğunu sınırlar hem de zarar görenin zararını tazmin imkânını güvence altına alır.
ZMSS Poliçe Limitleri
2025 Yılı ZMSS Poliçesi Limitleri
2025 yılı için belirlenen asgari teminat limitleri, araç türüne göre farklılık göstermektedir. Aşağıda, bazı araç türleri için geçerli olan teminat limitleri yer almaktadır:
Otomobil / Taksi
Maddi Zararlar:
Araç Başına: 300.000 TL
Kaza Başına: 600.000 TL
Sağlık Giderleri, Sakatlanma ve Ölüm Tazminatı:
Kişi Başına: 2.700.000 TL
Kaza Başına: 13.500.000 TL
Kamyonet, Kamyon, Minibüs, Çekici
Maddi Zararlar:
Araç Başına: 300.000 TL
Kaza Başına: 600.000 TL
Sağlık Giderleri, Sakatlanma ve Ölüm Tazminatı:
Kişi Başına: 2.700.000 TL
Kaza Başına: 27.000.000 TL
Motosiklet / Yük Motosikleti
Maddi Zararlar:
Araç Başına: 300.000 TL
Kaza Başına: 600.000 TL
Sağlık Giderleri, Sakatlanma ve Ölüm Tazminatı:
Kişi Başına: 2.700.000 TL
Kaza Başına: 8.100.000 TL
Otobüs (Sürücü Dahil 31 ve Üzeri Koltuk)
Maddi Zararlar:
Araç Başına: 300.000 TL
Kaza Başına: 600.000 TL
Sağlık Giderleri, Sakatlanma ve Ölüm Tazminatı:
Kişi Başına: 2.700.000 TL
Kaza Başına: 31.590.000 TL
Bu teminat limitleri, sigorta şirketlerinin poliçelerinde asgari olarak sunmaları gereken tutarları ifade eder. Ancak, sigorta şirketleri bu limitlerin üzerinde teminatlar sunabilirler. Ayrıca, poliçeye ek teminatlar eklenerek kapsam genişletilebilir.
Unutulmamalıdır ki, ZMSS yalnızca üçüncü kişilere verilen zararları karşılar; sigortalı aracın kendi zararlarını kapsamaz. Bu nedenle, aracın kendi hasarlarını teminat altına almak isteyen araç sahiplerinin kasko sigortası yaptırmaları önerilir.
Tavsiye İçerik: Kara Taşıtları Kasko Sigortası
Hangi Sigortalar Zorunlu Sigorta Olarak Belirlenmiştir?
Türkiye’de karayolu trafiğine çıkan motorlu araçlar bakımından bazı sigortaların yaptırılması, kamu güvenliği ve sosyal risk paylaşımı ilkeleri gereği zorunlu tutulmuştur. Bu sigortalar, hem bireylerin hem de üçüncü kişilerin can ve mal emniyetini korumayı amaçlayan sosyal sorumluluk niteliğinde güvence sistemleridir.
Başta 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu olmak üzere çeşitli özel düzenlemelerle temellendirilen bu zorunlu sigortalar, yalnızca bireylerin değil, kamu düzeninin korunması açısından da taşıdıkları işlev nedeniyle oldukça önemlidir.
1. Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası (Trafik Sigortası)
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu madde 91:
“Motorlu araç işletenlerin, işleten olarak üçüncü kişilere verebilecekleri zararlar için mali sorumluluk sigortası yaptırmaları zorunludur.”
Kaza sonucunda üçüncü kişilerin uğradığı bedeni ve maddi zararların tazmini, sigortalı aracın kusuru oranında sigorta şirketi tarafından karşılanır.
Sigorta yaptırmak, mağdurun zararını karşılamayı garanti altına alır; işleteni ve sürücüyü ise tazminat yükümlülüğünden belli limitler dahilinde korur.
Teminat Kapsamı:
Bedeni zararlar: Ölüm, sakatlık, tedavi masrafları, geçici iş göremezlik tazminatı,destekten yoksun kalma tazminatı,bakıcı giderleri, sürekli iş göremezlik tazminatı
Maddi zararlar: araçlarda ve üçüncü kişilerin mallarında oluşan zararlar
Yargılama giderleri ve vekâlet ücretleri: Sigortalının sorumlu olduğu ölçüde karşılanır.
2. Karayolu Yolcu Taşımacılığı Zorunlu Koltuk Ferdi Kaza Sigortası
Ticari yolcu taşımacılığı yapan firmaların, araç içinde seyahat eden yolcuların can güvenliğini koruma sorumluluğunu yerine getirmesi amacıyla yapılan zorunlu sigorta türlerindendir.
Yolcunun veya sürücünün kaza nedeniyle ölmesi, sakatlanması ya da tedavi gerektirecek şekilde yaralanması hâlinde teminat devreye girer.
Sigorta, koltuk başına ayrı ayrı teminat sağlar.
3. Tehlikeli Maddeler Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası
Patlayıcı, parlayıcı, radyoaktif ya da çevreye zarar verme riski taşıyan maddelerin karayolu ile taşınması sırasında üçüncü kişilere ve çevreye verilebilecek zararların tazmini bu sigortanın kapsamını oluşturmaktadır.
Hem çevre kirliliği, hem de ölüm, yaralanma, maddi zarar bu sigorta kapsamında değerlendirilir.
5. Zorunlu Ferdi Kaza Sigortası (Şoför ve Görevliler İçin)
Ticari araç şoförü veya yardımcı personelin (muavin gibi) çalışırken geçirdiği kazalarda meydana gelebilecek ölüm veya sakatlık durumlarına karşı yapılan sigorta türüdür.
İş kazası hükümlerine benzer şekilde ölüm ve sürekli sakatlık teminatı sağlar.
6. Karayolu Taşıma Yetki Belgesi Sahiplerinin Sorumluluk Sigortası
Taşıma yetki belgesi sahibi firmaların, taşıma esnasında yolcuya veya eşyaya verdikleri zararları karşılamak üzere yaptırdıkları sigortadır.
Yolcunun zarar görmesi, eşyanın kaybı veya hasar görmesi durumunda sigorta teminat devreye girer.
Zorunlu Sigortalar Takip Yönetmeliği
Zorunlu Sigortalar Takip Yönetmeliği, Türkiye’de yaptırılması zorunlu olan sigortaların (özellikle trafik sigortası gibi) düzenli şekilde yaptırılıp yaptırılmadığının denetlenmesini ve eksik sigortaların takibini sağlamak amacıyla oluşturulmuş idari ve dijital sistemin temelini oluşturan bir düzenlemedir. Yönetmeliğin tam ismi “Zorunlu Sigorta Takibine İlişkin Yönetmelik“ şeklindedir.
Bu yönetmeliğin temel amacı, zorunlu sigorta sözleşmelerinin eksiksiz ve zamanında yapılmasını sağlamak, sigortasız araç veya faaliyeti olan kişi ve kurumları tespit etmek, bunlara ilişkin idari yaptırımların uygulanmasına altyapı oluşturmak ve kamu otoriteleri ile sigorta şirketleri arasında veri paylaşımını düzenlemektir.
Zorunlu Sigorta Takibine İlişkin Yönetmelik, sigorta şirketleri tarafından düzenlenen zorunlu sigorta poliçelerinin dijital olarak merkezi bir sisteme bildirilmesini öngörür. Bu sistem:
- Poliçelerin elektronik ortamda kayıt altına alınmasını sağlar.
- Poliçe yaptırmayan araç veya faaliyet sahiplerini otomatik olarak tespit eder.
- Eksik, sahte veya iptal edilen poliçeleri anlık olarak ilgili kurumlara bildirir (trafik denetimleri, TÜVTÜRK muayene istasyonları, Emniyet Genel Müdürlüğü, vb.).
- Kusurlu veya eksik sigorta düzenleyen şirket ve acenteler hakkında da tespitte bulunulabilir.
Bu kapsamda, zorunlu sigorta poliçesini süresi içinde yaptırmayanlara yönelik: İdari para cezaları, araçların trafikten men edilmesi, sigortasız faaliyetin durdurulması, ilgili kamu kurumlarına bildirime dayalı işlem yapılması gibi yaptırımlar uygulanabilir. İlgili hüküm:
ZORUNLU SİGORTA TAKİBİNE İLİŞKİN YÖNETMELİK
Poliçe yenilemeleri ve sigortasızlığın sonuçları
MADDE 7 – (1) Merkez, tesis edeceği kontroller neticesinde sigorta teminatının sona ereceği bilgisini, poliçe vadesinden 30 gün önce Güvence Hesabına bildirir. Zorunlu sigorta poliçesi sahibi, söz konusu poliçeleri yenilemesi için Güvence Hesabı tarafından uyarılır.
(2) Birinci fıkra uygulamasından ayrı olarak, ilgili zorunlu sigortaları yaptırmadığı veya yenilemediği tespit edilen gerçek ve tüzel kişiler ile Güvence Hesabı tarafından sigortasız olduğu tespit edilen gerçek ve tüzel kişiler izin, lisans veya ruhsat vermeye yetkili mercilere Güvence Hesabınca bildirilir.
(3) Güvence Hesabınca yapılacak bildirimde Kararın 6 ncı maddesinin 3 üncü fıkrasına istinaden yaptırım uygulanma gerekliliğine de yer verilir.
(4) Güvence Hesabınca yapılan bildirim üzerine Kararın 6 ncı maddesinin 3 üncü fıkrası gereğince ilgili gerçek veya tüzel kişiler yetkili mercilerce uyarılır; uyarının tebliğ edildiği tarihten itibaren on beş iş günü içerisinde sigortasını yaptırmayanların faaliyetleri, idari ve cezai kovuşturma saklı olmak üzere ilgili yetkili mercilerce sigorta yaptırılıncaya kadar durdurulur. Buna rağmen söz konusu sigortaların, izin, lisans veya ruhsat vermeye yetkili mercilerce bir ayı geçmemek üzere belirlenecek sürede yaptırılmadığının tespiti halinde söz konusu ruhsat, lisans ve izinler ilgili yetkili mercilerce iptal edilir. şeklindedir.
