Boşanma Davası Nasıl Açılır?

Boşanma davasının açılması için öncelikle görevli ve yetkili aile mahkemesine eğer aile mahkemesi bulunmuyorsa asliye hukuk mahkemesine yazılı bir boşanma dilekçesi ile başvuru yapılır. Boşanma davası niteliği gereği oldukça komplike bir dava türüdür. Bu sebeple avukat desteği alınması, hak kaybı yaşamamanız için oldukça önemlidir. Tevzi bürosuna başvuru ile tevzi bürosu tarafından düzenlenen tevzi formunda gösterilen harç ve gider avansı ödendikten sonra, dava dosyasına esas numarası verilerek aile mahkemesi tarafından işleme alınır. Bu aşamaların tamamlanmasıyla dava açılmış olur.

Boşanmada kadın hakları davanın hangi taraf tarafından açıldığına göre değişim gösterir. Boşanma davası açan kadın, Türk Medeni Kanunu ve ilgili mevzuat çerçevesinde çeşitli mali ve kişisel hakları talep edebilir. Bu kapsamda kadın, boşanma davası sürecinde veya boşanma sonrasında aşağıdaki hususlarda talepte bulunabilir:

• Nafaka talebi
• Tazminat talebi
• Çocuğun velayeti
• Mal rejimi tasfiyesi
• Aile konutu hakkı
• Geçici mali yardım
• Eşinin mal varlığına ilişkin bilgi ve belge

Boşanma Davası Nedir?

Boşanma davası, evlilik birliğinin taraflar bakımından devam edemez nitelikte olduğu hallerde eşlerden birinin veya her ikisinin aile mahkemesine başvurarak evliliği sona erdirmek amacıyla açtıkları davadır.Boşanma davası anlaşmalı ve çekişmeli olarak iki gruba ayrılır.  

 

Tavsiye İçerik: Soybağının Reddi Davası

Çekişmeli Boşanma Davası Nasıl Açılır?

Çekişmeli boşanma davası ise taraflar arasında boşanma ve şartları konusunda uyuşmazlığın bulunması durumunda dava türüdür. Taraflar evliliğin bitmesiyle ortaya çıkacak velayet, nafaka, tazminat gibi konularda anlaşamadıkları için uyuşmazlığın mahkeme tarafından çözülmesini talep ederler

Türk Medeni Kanunu çekişmeli boşanma davası türlerine kanunda yer vermiştir bunlar;

• Zina nedeniyle boşanma davası TMK 161
• Hayata kast, onur kırıcı muamele nedeniyle boşanma davası TMK 162
• Suç işleme, haysiyetsiz hayat sürme nedeniyle boşanma davası TMK163
• Terk nedeniyle boşanma davası TMK164
• Akıl sağlığı nedeniyle boşanma davası TMK 165
• Evlilik birliğinin temelden sarsılması TMK 166

 

Çekişmeli boşanma davası, eşlerden birinin evliliğin sona erdirilmesine yönelik talebini içeren bir boşanma dilekçesi ile görevli aile mahkemesine başvurması üzerine başlatılır. Dava dilekçesinde, boşanma isteminin dayandığı hukuki sebepler açıkça belirtilmeli ve bu sebeplerin dayanağını oluşturan olgular somut biçimde açıklanmalıdır. Davacı eş, boşanma talebiyle birlikte başka talepleri varsa onları da dilekçede belirtmelidir. Çekişmeli boşanma mal paylaşımı, çekişmeli boşanmaya sebep olan nedenlerden biridir. Mal paylaşımında uzlaşılamadığı taktirde mahkeme Türk Medeni Kanunu düzenlemeleri ışığında karar verir. Eşler evlenmeden önce mal rejimi seçmişler ise o mal rejimine bağlı kalırlar. Eğer seçmemişlerse kanun hükümleri uygulanacaktır.

Anlaşmalı Boşanma Davası Nasıl Açılır?

Anlaşmalı boşanma davası, tarafların boşanma ve sonuçları konusunda anlaşarak ortak bir kararla evlilik birliğini sonlandırdıkları dava türüdür. Anlaşmalı boşanma davası, çekişmeli boşanma davasına göre  daha kısa sürede sonuçlanır.

Taraflar boşanma davası açmada ve sonuçlarında mutabık olduklarında anlaşmalı boşanma protokolü düzenlenerek anlaşmalı boşanma dilekçesi ile mahkemeye başvurulur. Sonrasında yapılan duruşmada protokolü onayladıklarını ve boşanmak istediklerini hâkime beyan etmeleriyle tek celsede boşanma davası tamamlanır.

Boşanma Şartları Nelerdir?

Anlaşmalı boşanma şartları TMK Madde 166/3’te düzenlenmiştir. Maddeye bakıldığında anlaşmalı boşanma davası açılabilmesi için bazı şartlar gerekir. Bu şartlar;

-1 yıl veya daha fazla süreli evlilik hali olmalıdır. Yani evliliğin 1 yıldan az sürdüğü hallerde anlaşmalı boşanma davası açılamamaktadır.

-Hâkim tarafları dinleyerek baskı altında olmadan boşanma taleplerini belirttiklerine inanmalıdır.

-Eşler anlaşma protokolü sunmalıdır ve hâkim bu protokolün uygun olduğuna kanaat getirmelidir.

-Eşler ya birlikte davayı açmalılar ya da bir eşin açtığı davaya diğer eş de katılmalıdır. Eşlerin boşanma ve sonuçları konusunda anlaşma sağlanmasıyla anlaşmalı boşanma protokolü ve anlaşmalı boşanma dilekçesi hazırlanır. Bu belgeleri bir taraf hazırlamış olsa da diğer taraf kabul ederse boşanma süreci başlar.

Yukarıda bahsedilen şartlar  sağlandığında anlaşmalı boşanma davası tek celsede sonuçlanır.

Boşanma için Gerekli Evraklar Nelerdir?

Anlaşmalı boşanma davası açmak için gerekli olan belgeler şunlardır:

• Tarafların kimlik belgeleri ve fotokopileri
• Dava dilekçesi
• Mal paylaşımı ile ilgili belgeler
• Anlaşma protokolü ve protokolde geçen taşınır taşınmazlara ilişkin resmî belgeler
• Harç ve masrafları gösteren belgeler
• Avukat ile dava takip edilecekse  vekaletname

Çekişmeli boşanma davası için gerekli belgeler ise şunlardır:

• Dava dilekçesi
• Kimlik fotokopisi
• Avukat ile dava takip edilecekse  vekaletname
• İddialara ait ispat ve delil listesi
• Tazminat ve nafaka talepleri için gerekli olan belgeler

 

Boşanma Davası Nerede Açılır? Yetkili Mahkeme Neresidir?

Boşanma davasında görevli mahkeme Aile mahkemeleridir. Eğer dava açılacak yerde aile mahkemesi yoksa Asliye Hukuk Mahkemesi görevli olacaktır.

Boşanma davasında yetkili mahkeme TMK ve HMK’da düzenlenmiş olup aşağıda yer alan mahkemelerdir.

• Davalının yerleşim yeri mahkemesi
• Davacının yerleşim yeri mahkemesi,
• Eşlerin son 6 ay birlikte oturdukları yer mahkemesi

Boşanma Davaları Ne Kadar Sürer?

Boşanma süreci davadan davaya değişiklik gösterir. Boşanma davasının çekişmeli veya anlaşmalı olarak değişiklik göstermesi de süreyi etkileyen önemli bir faktördür. Boşanma davası süresi boşanma sebebine bağlı olarak da değişirken bununla beraber tarafların iddialarına uygun delilleri bulup ileri sürmeleri, mahkemelerin çalışma yoğunluğu, adli tatile denk gelme durumu gibi sebepler de boşanma davasının süresinde etkili olur.

Boşanmada Maddi ve Manevi Tazminat

Boşanma, evlilik birliğinin sona ermesiyle birlikte birtakım mali sonuçlar doğurmaktadır. Bu sonuçlardan biri de, şartların gerçekleşmesi hâlinde talep edilebilecek olan tazminattır. Tazminat maddi ve manevi tazminat olarak iki başlıkta incelenir.

Maddi tazminat:

Hâkimin, boşanma davası sonucunda az kusurlu veya kusursuz eş lehine maddi tazminata hükmedebilmesi için bazı yasal şartların gerçekleşmiş olması gerekmektedir. Türk Medeni Kanunu’nun 174/1. maddesi uyarınca, maddi tazminat talebine ilişkin olarak aşağıda belirtilen unsurların bulunması zorunludur:

• Hakim resen maddi tazminata hükmedemeyecek olup ancak talep ile maddi tazminata hükmedebilecektir.
• Maddi tazminata hükmedilebilmesi için, tazminat ödemesine karar verilecek eşin, boşanmaya neden olan olaylarda kusurlu veya daha ağır kusurlu olması gerekmektedir.
• Maddi tazminat talebinde bulunan eşin, diğer eşe göre kusursuz veya daha az kusurlu olması şarttır.
• Maddi tazminat talep eden eşin, evlilikten doğan mevcut ya da evliliğin sürmesi hâlinde elde edeceği beklenen menfaatlerinin boşanma nedeniyle zedelenmiş olması gerekir.

Manevi tazminat:

Türk Medeni Kanunu’nun 174/2. maddesi uyarınca, boşanmaya sebebiyet veren olaylar nedeniyle kişilik hakları zedelenen eş, kusurlu olan diğer eşten manevi tazminat talep edebilir. Hakimin, kusurlu eş aleyhine manevi tazminata hükmedebilmesi için aşağıda belirtilen şartların birlikte gerçekleşmiş olması gerekir:

• Hakim resen manevi tazminata hükmedemeyecek olup talep edilmesine bağlı olarak manevi tazminata hükmedebilir.
• Manevi tazminat talebine konu olaylarda, tazminat yükümlüsü eşin boşanmaya sebep olan davranışlarında kusurlu olması gerekmektedir. Söz konusu kusurun, kişilik haklarına yönelik ihlale neden olacak nitelikte olması aranır.
• Talepte bulunan eş kusursuz ya da daha az kusurlu olmalıdır.
• Manevi tazminat istemine konu olaylar, talepte bulunan eşin kişilik haklarını ihlal edecek nitelikte olmalıdır. Bu kapsamda; fiziksel ve psikolojik şiddet, sadakatsizlik, hakaret, aşağılayıcı davranışlar, beddua, hastalık hâlinde ilgisizlik gibi eylemler kişilik haklarına saldırı teşkil edebilir.
• Kişilik hakkına yönelik ihlal ile boşanma kararı arasında uygun nedensellik (illiyet) bağı bulunmalıdır. Yani, kişilik haklarının zedelenmesi, doğrudan boşanmaya yol açan olaylardan kaynaklanmalıdır.

Boşanmada Tazminat Miktarı Nasıl Belirlenir?

Boşanma sebebiyle talep edilebilecek manevi tazminatın amacı; boşanmaya neden olan olaylar sonucunda kişilik hakları ihlal edilen eşin yaşadığı manevi huzursuzluk, ruhsal çöküntü ve onur kırıcı etkilerin kısmen giderilmesi ve uğradığı manevi zararın telafi edilmesidir. Manevi tazminat, zarar gören eşin kişilik değerlerindeki eksilmenin karşılığı olarak değerlendirilir.

Türk Medeni Kanunu’nun 176. maddesinin ikinci fıkrası uyarınca, manevi tazminatın irat (belirli aralıklarla taksit) şeklinde değil, toplu ve peşin ödeme biçiminde hükmedilmesi zorunludur. Mahkeme, manevi tazminatı tek seferde ödenecek şekilde karara bağlar; bu konuda tarafların anlaşması olsa dahi irat şeklinde ödenmesine karar verilemez.

Hakim, manevi tazminat miktarını belirlerken yalnızca tazminat hukukunun genel ilkelerini değil; aynı zamanda aşağıdaki unsurları da dikkate almak zorundadır:

• Tarafların ekonomik ve sosyal durumları,
• Kusur durumu ve kusurun ağırlığı,
• Eylemlerin kişilik hakları üzerindeki etkisi,
• Olayların somut özellikleri,
• Hakkaniyet ve orantılılık ilkesi.

Manevi tazminat, zarara uğrayan tarafı zenginleştirme amacı taşımamalı; aynı şekilde, tazminat yükümlüsü eş yönünden de aşırı bir mali külfet doğurarak fakirleştirme sonucunu doğurmamalıdır. Bu bağlamda, hâkimin takdir edeceği tazminat miktarı, hem zarar gören eşin manevi zararını makul ölçüde karşılamalı hem de tazminatın niteliğiyle bağdaşan bir denge gözetilerek belirlenmelidir.

Boşanma Davası Nasıl Düşer?

Çekişmeli boşanma davaları aşağıdaki hallerde sona erer.

Feragat (Davadan Vazgeçme)

Davacı eş, açmış olduğu boşanma davasından, yargılama süreci tamamlanmadan önce tek taraflı olarak vazgeçebilir. Bu durum “feragat” olarak adlandırılır ve mahkeme, feragat nedeniyle “karar verilmesine yer olmadığına” karar verir 

Tarafların Barışması (Sulh)

Taraflar, boşanma davası devam ederken evlilik birliğini sürdürme kararı alabilirler. Bu durumda genellikle davacı, mahkemeye başvurarak feragat beyanında bulunur ve dava sona erer. Ancak davacı feragat beyanında bulunmaz ve duruşmaya da katılmazsa, dosya işlemden kaldırılabilir .

İşlemden Kaldırma ve Açılmamış Sayılma

Davacı, açmış olduğu boşanma davasını takip etmez (örneğin duruşmalara katılmaz veya ara kararları yerine getirmez) ve bu nedenle dosya işlemden kaldırılırsa, 3 ay içinde yenilenmediği takdirde dava açılmamış sayılır.

Konusuz Kalma (Evliliğin Ölüm veya Başka Sebeple Sona Ermesi)

Boşanma davası devam ederken eşlerden birinin vefat etmesi hâlinde, evlilik birliği ölümle kendiliğinden sona erdiğinden, boşanma davasına devam edilmesi hukuken mümkün değildir. Bu durumda mahkeme, “davanın konusuz kalması nedeniyle karar verilmesine yer olmadığına” hükmeder.

Boşanma Davası Nasıl İptal Edilir?

• Boşanma davasında, feragat mahkeme kararını vermeden yapılmalıdır. Diğer bir anlatımla feragat, dava açıldıktan sonra hüküm kesinleşinceye kadar her aşamada yapılabilmektedir.
• Feragat beyanı, davacının tek taraflı bir irade beyanı ile mahkemede sözlü olarak veya davadan feragat dilekçesini mahkemeye sunmak suretiyle gerçekleşmektedir. Feragatte karşı tarafın muvafakatine ihtiyaç olmadığını belirtiriz. 
• Unutulmamalıdır ki feragat nedeniyle reddedilen dava, aynı konuda aynı taraflar arasında ve aynı dava sebebine dayanarak yeniden açılamamaktadır. Açıklamak gerekirse boşanma davasından feragat ettiğiniz takdirde aynı sebeplerle yeni bir boşanma davası açamazsınız. Tekrar  bir boşanma davası açılabilmesi için yeni sebeplere dayanılması gerekmektedir.